Jan Toorop

Ik raakte gefascineerd door de kunststroming “Het Symbolisme” en leerde daarbij het werk van de schilder Jan Toorop (NL) kennen.

In dezelfde periode nam een oudere tante (zus van mijn vader), die ik tientallen jaren niet gesproken had, contact met mij op. Ze had gehoord dat ik op zoek was naar vroeger schilderwerk van mijn vader en zij had nog een schilderijtje van hem dat ze mij graag wilde geven. Het was een houtskooltekening die mijn vader als jonge man als studie gemaakt had naar een tekening van Jan Toorop, genaamd “De mijnwerker”.

Ik was geraakt. Jung zou zeggen: een prachtig staaltje van synchroniciteit.

Toen ik als jong meisje een cursus volgde aan de Kunstacademie in Arnhem, sprak ik vaker met Gerard over kunst en ook over de schilder Jan Toorop, die ook hij bijzonder vond.

Toen ik jaren later na het overgaan van Gerard me ging verdiepen in het Symbolisme, zag ik een foto van Jan Toorop en schrok van de opvallende gelijkenis met Gerard.

Jan Toorop was van Javaanse afkomst en had een donker uiterlijk en een Oosterse uitstraling. Gerard die geen donker uiterlijk had, maar juist een lichte huidkleur, blond haar en groene ogen, leek in zijn gezicht sprekend op hem. De uitgesproken jukbeenderen, de ietwat brede en ronde neus en de kleine gevormde mond gaven hem een oosterse uitstraling. Ook de zeer expressieve lijnzetting van Toorop, die zo kenmerkend in zijn portretten is, herinnerde mij aan Gerard die, als hij een schets maakte, exact dezelfde krachtige en expressieve lijnvorming neerzette en zichtbaar maakte. Ook de manier waarop Toorop zichzelf liet zien in zijn leven met de ietwat mystieke, dromerige uitstraling, de zachtaardigheid en vriendelijkheid in zijn omgang met mensen. En ook zijn handen en zelfs zijn postuur hebben opvallende gelijkenissen met die van Gerard. En dan, last-but-not-least, Gerard was heel geïnteresseerd in de oosterse cultuur en had zijn kamer als jong volwassene compleet oosters (niets Europees was nog zichtbaar) ingericht. Dat had niets met Jan Toorop te maken, dat was pure persoonlijke interesse in het oosterse leven, die landen daar fascineerden hem mateloos.

Al deze verbanden en overeenkomsten ben ik me pas veel later bewust geworden, het zijn mooie en opvallende gelijkenissen die mij heel dierbaar zijn.